HOOGBEGAAFDHEID

INLEIDING

Dit gedeelte is expliciet bedoeld voor onderwijsgevenden, begeleiders, coaches en begeleiders in sportclub of vereniging. Als ouders of jongere is het raadzaam om deze begeleiders op dit gedeelte van de website attent te maken. Voor algemene informatie kunt u terecht bij het thema. 

WAT IS HOOGBEGAAFDHEID

We spreken van hoogbegaafdheid als de leerling voldoet aan drie factoren:  het kind heeft een hoge cognitieve intelligentie – IQ boven 130, is meer dan gemiddeld taakgericht en gemotiveerd en heeft een grote creativiteit in denkprocessen.

N.B. Een hoogbegaafde leerling hoeft niet alle kenmerken te hebben.

HOOGBEGAAFDE KINDEREN OP SCHOOL

• Grote honger naar kennis en inhoud
• Vervelen zich snel
• Grote parate kennis 
• Snelle geest
• Door verveling kunnen ze faalangstig worden of problematisch gedrag vertonen

Hoogbegaafdheid wordt door buitenwereld gezien als een gave waarmee je blij moet zijn. Voor veel hoogbegaafden is het ook een last die wordt meegedragen. Vooral in het VO komt het veel voor dat ze gepest worden doordat ze anders zijn, sneller, intelligenter, beter presterend en hobby’s of interesses hebben die andere leerlingen niet kennen of begrijpen. 

EIGENSCHAPPEN

• Leergierig 
• Diepgang
• Grote kennis eigen interessegebieden
• Scherp waarnemen en observeren
• Maken grote denksprongen
• Sterk ontwikkeld creatief denkvermogen
• Goed geheugen
• Vaak prestatiegericht
• Sterk redeneervermogen
• Snel verbanden leggen
• Bedenken creatieve oplossingen
• In staat veel leerstof in snel tempo te verwerken
• Veel uitdaging nodig
• Goed zelfstandig werken
• Kunnen multitasken
• Kunnen zich goed focussen 
• Hebben vaak een overvloed van ideeën 
• Verbaal of juist ruimtelijk-visueel sterk

SOCIAAL

• Sterke en hechte vriendschappen
• Goed inzicht in relaties en interacties
• Sterk in lezen non-verbaal gedrag
• Beschikken over leiderschapskwaliteiten
• Sterke onderhandelingsvaardigheden
• Standvastig en een sterke wil
• Sterk rechtvaardigheidsgevoel
• Goed inlevingsvermogen

NEGATIEF

• Eindeloos doorvragen
• Ze haken af bij herhaling 
• Weinig gemotiveerd voor klassikaal aanbod
• Presteren soms onder hun niveau – wisselende resultaten
• In de klas heerst een sfeer van 'doe maar normaal, dan doe je gek genoeg'
• Niet gewend om tegen grenzen aan te lopen,  dus wanneer dit gebeurt voelt het kind zich 'dom'.
• Weinig aandacht voor instructies
• Weigeren soms te leren wat ze niet zinvol vinden
• Kunnen snel tevreden zijn of snel opgeven
• Hekel aan routinetaken
• Dromerig of lastig t.g.v. verveling
• Soms afwezig door teveel indrukken – prikkels of stemmingen
• Kan zich sociaal uitgesloten of niet begrepen voelen
• Soms moeilijk contact/problemen vriendschap leeftijdgenoten
• Problemen integratie in de groep
• Kunnen clownesk of opstandig gedrag vertonen
• Kunnen faalangstig of neerslachtig zijn
• Kunnen gezag en regels bekritiseren 
• Kunnen moeilijk te straffen zijn

ALGEMEEN

Hoogbegaafde leerlingen kunnen overgevoelig zijn en de neiging hebben op te gaan in hun eigen ontwikkeling. Het kind gedraagt zich thuis anders dan op school. 

TIPS VOOR DE DOCENT

• Accepteer de leerling
• Luister en voel mee
• Betrek ouders intensief
• Niet alle hoogbegaafde leerlingen zijn hetzelfde
• Stimuleer – motiveer – begeleid
• Leg nadruk op de talenten van de leerling 
• Bied meer en uitdagende opdrachten en inhoud
• Maak afspraken
• Leg de lat hoog
• Leer de leerling doorzetten
• Begeleid teleurstellingen
• Positieve uitdaging werkt
• Vermijd onnodige instructie
• Daag de leerling uit – verdiepingsstof  
• Let op of versnelling gewenst is – leerstof hoger leerjaar?
• Mentor: klas overslaan?

BEHOEFTEN VAN EEN HOOGBEGAAFDE LEERLING

• Acceptatie en waardering
• Autonomie – ruimte om zelf te kiezen, zelf te ontdekken, zelf te ervaren en de dingen op een eigen manier te doen.  
• Uitdaging op het eigen niveau – intellectuele stimulans
• Steun bij het leren van academische vaardigheden, het leren van leer- en werkstrategieën, het leren van sociale vaardigheden, emoties, zichzelf leren begrijpen en een positief zelfbeeld opbouwen
• Contact met gelijkgestemden
• Geen nadruk op prestaties of het hoogbegaafd zijn
• Begrip intellectuele – emotionele en motorische ontwikkeling
• Weinig behoefte aan instructie
• Weinig behoefte aan herhaling
• Een hoog werktempo
• Invulling van vrijgekomen tijd d.m.v. verdiepingsstof
• Sterk uitdagend leermateriaal  op gebied creativiteit
• Open opdrachten
• Complexiteit
• Hoog abstractieniveau
• Meerwaarde t.o.v. reguliere lesstof
• Beroep op zelfstandigheid
• Uitlokken van reflectieve houding
• Uitlokken van interactie 

PROBLEEM

• Hoogbegaafde leerlingen krijgen niet genoeg uitdaging
• Scholen krijgen vaak geen extra budget voor begeleiding
• Op school niet altijd ruimte voor nieuwsgierigheid en divergent denken

Klik op de rechter button voor meer  informatie van de landelijke belangenorganisatie.