ADHD

INLEIDING

Dit gedeelte is expliciet bedoeld voor onderwijsgevenden, begeleiders, coaches en begeleiders in sportclub of vereniging. Als ouders of jongere is het raadzaam om deze begeleiders op dit gedeelte van de website attent te maken. Voor algemene informatie over ADHD kunt u terecht bij het thema.

WAT IS ADHD

De letters ADHD staan voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. In het Nederlands noemen we ADHD officieel 'een aandachtstekortstoornis met of zonder hyperactiviteit'. 

Belangrijk: hun hersenen werken anders dan bij ‘normale’ kinderen.

WAT MERK JE IN DE KLAS OF GROEP

• De leerling vraagt extra aandacht en energie
• Wordt in de loop van het schooljaar moeilijker
• Vermoeidheid en machteloosheid van docent eisen hun tol
• Gevaar negatieve spiraal door: - leerling negeren – vaker uitgestuurd – straf – leerling sluit zich af en trekt zich niks meer van docent aan – het gaat van kwaad tot erger 
• Aandachts- en concentratieproblemen
• Hyperactiviteit 
• Problemen met taakgericht gedrag 
• Verminderende schoolprestaties
• Problemen met andere leerlingen
• Laag zelfbeeld en zelfvertrouwen
• Vaak niet in staat zelfstandig huiswerk te plannen of juiste boeken bij zich te hebben

BELANGRIJK 

Risico nicotine – alcohol – drugs – ongelukken in het verkeer – verkeerde vrienden – politie – justitie  is groter dan bij andere jongeren 

TIPS VOOR DE DOCENT

• Erken het probleem van de leerling en zie de onmacht
• Vermijd negatieve spiraal
• Probeer verdraagzaam te zijn
• Reageer snel en effectief op gewenst en ongewenst gedrag – beter non-verbaal
• Wees vriendelijk maar consequent 
• Deze leerlingen leren zelf niet van hun fouten – hardleers. 
• Oefening helpt.
• Informatie over de leerling is belangrijk - medicatie
• Samenwerking met ouders is belangrijk – één lijn op school en thuis
• Kleurrijke en aantrekkelijke uitstraling van het lokaal motiveert de leerling
• Maak lesroosters en takenlijsten zichtbaar in de klas (prikbord)
• Maak afspraken over kletsen – overleg – stil zijn. Herhaal
• Plaats de leerling naast een leerling die aandachtig en zonder lawaai werkt
• Maak een time-out hoek – extra tafel en stoel achterin de klas of op de gang
• Routine is erg belangrijk – duidelijkheid en voorspelbaarheid
• Houd in de klas (oog)contact met de leerling – stel een vraag
• Mentor: maak een goed-gedrag kaart voor de leerling met het vooruitzicht van een beloning. Dit kan een kaart zijn die elke dag ingevuld wordt, of per week of per maand. Ouders horen te belonen. Overleg dit met de ouders. 

INSTRUCTIES GEVEN

• Maak oogcontact
• Zie dat de leerling luistert
• Spreek duidelijk – schreeuw nooit
• Wees duidelijk – wat moet de leerling doen
• Geef ‘doe’ in plaats van ‘doe niet’ opdrachten
• Gebruik geen moeilijke woorden
• Geef de opdracht zodanig dat de leerling niet kan weigeren
• Knip een grote opdracht in kleine stukjes
• Controleer of de leerling de opdracht begrepen heeft
• Maak eventueel een schriftelijke handout 
• Gebruik ritme – rijmpjes of ezelsbruggetjes
• Leer de leerling samenvatten en onderstrepen
• Controleer de huiswerkplanning en agenda

STOP – DENK – DOE METHODE

• Stop: wat is precies het probleem?
• Denk: welke mogelijkheden zijn er?
• Doe: welke oplossing kies je? Ga ermee aan de slag
• Denk – werkte de oplossing?
• Doe – probeer een andere oplossing
• Denk – heb je je doel bereikt?

OVERIGE TIPS

• Laat de leerling friemelen of bewegen
• Laat het kind naar het toilet gaan om even op te laden
• Versterk positief gedrag
• Negeer negatief gedrag
• Complimenteer de leerling over wat goed gaat
• Geef geen ‘maar’ 
• Beloon met een glimlach en waarderende woorden
• Geef een gunst weg
• Leg telkens uit waar en waarom het misgaat, zodat leerling leert van situaties
• Leer de leerling zelf dagschema’s te maken
• Leer de leerling een taak in deeltaken te knippen

PRAKTIJKLESSEN

• Structuur is erg belangrijk 
• Duidelijke regels en afspraken
• Een ADHD leerling herkent niet gelijke situaties, een wandeling is elke keer anders. Geef elke keer de regels weer aan
• Bij bijzondere activiteiten is extra begeleiding of toezicht raadzaam 

SPORT EN SPEL ZIJN WAARDEVOL

• Ontzeg de ADHD leerling nooit de gymles of pauze bij wijze van straf

SOCIAAL GEDRAG

• Leerling heeft moeite met sociaal gedrag
• Uitdagend en ongehoorzaam naar autoriteit
• Ruziezoekend gedrag
• Verbale vijandigheid
• Moeilijk vrienden maken 
• Moeilijk vriendschap onderhouden
• Worden hierdoor vaak afgewezen
• Luidruchtig
• Onderbreken van spel
• Onoplettend
• Ongeconcentreerd

DE LEERLING ZELF

• Steeds geconfronteerd met falen en tekorten 
• Heeft laag zelfbeeld
• Wordt vaak negatief benaderd
• Stempel: druktemaker
• Moeilijk stempel te veranderen 
• Ze overschatten zichzelf – zien zichzelf door roze bril
• Leerling heeft baat bij huiswerk- of studiebegeleiding
• Heeft moeite met het reguleren van zijn gedrag
• Heeft moeite met het organiseren en plannen van zijn werk

OUDERS EN SCHOOL

• Samenwerking absolute noodzaak
• Taak docent:  ouders realistische verwachting bij te brengen
• Zowel ouders als docent kunnen een ADHD leerling niet veranderen in een rustige  en geconcentreerde leerling 
• Begin schooljaar concrete afspraken maken tussen ouders en docent
• Plan contactmomenten
• Gebruik een schrift voor contact met de ouders via de leerling
• Bij problemen: betrek de ouders voor een oplossing
• Wijs ouders op ouderportal – weektaken enz. 
• Laat ouders regelmatig de tas van hun kind nakijken voor gegeven opdrachten – agenda enz. 
• Laat ouders helpen bij het inpakken van de tas – bij voorkeur ’s avonds
• Adviseer een huiswerkinstituut als het contact ouder/kind moeilijker wordt wegens puberen
• Naarmate de leerling ouder wordt is het gedrag moeilijker te beïnvloeden en te sturen en wordt de jongere meer op zichzelf gericht en wordt de invloed van vrienden groter

Klik op de rechter button voor meer informatie van de landelijke belangenorganisatie.